سرطان لوزالمعده؛ علائم و درمان - گردشیا

پانکراس چیست؟

پانکراس یا لوزالمعده اندام لوله ای شکل اسفنجی با طول 15 سانتیمتر است که در قسمت عقبی شکم، پشت معده واقع شده است.

پانکراس دو وظیفه عمده در بدن دارد: ساخت آنزیم های گوارشی که یاری می نمایند تا روده ها مواد غذایی را تجزیه نمایند و فراوری هورمون ها - از جمله هورمون انسولین - که استفاده بدن از قندها و نشاسته را تنظیم میکند. سرطان پانکراس هنگامی رخ می دهد که سلول های بدخیم (سرطانی) در بافت پانکراس رشد، تقسیم و توسعه می یابند.

علائم سرطان پانکراس

همانطور که سرطان رشد می نماید و توسعه می یابد، درد اغلب در قسمت فوقانی شکم ایجاد می گردد و گاهی به عقب توسعه می یابد.

این درد ممکن است پس از خوردن غذا یا دراز کشیدن بدتر گردد. سایر علائم میتوانند شامل زردی، حالت تهوع، از دست دادن اشتها، کاهش وزن، خستگی، ضعف و افسردگی باشند.

علل سرطان پانکراس

گرچه علت دقیق سرطان پانکراس شناخته نشده است، اما سیگار کشیدن یکی از عوامل خطر اصلی است، زیرا سیگاری ها حداقل 2 برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری این بیماری را دارند. سن نیز با این بیماری مرتبط است و معمولا بعد از 45 سالگی این بیماری رخ میدهد.

دیابت نیز با سرطان پانکراس ارتباط دارد، زیرا دیابت عامل خطر است و به عنوان نشانه ای از این بیماری است.

خطرات دیگر شامل پانکراتیت مزمن و سیروز کبد می باشند. سابقه خانوادگی سرطان پانکراس، رژیم غذایی با چربی بالا، چاقی و عدم انجام ورزش نیز ممکن است در این بیماری نقش داشته باشند. 1

عوامل خطر

عواملی که خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش می دهند عبارت اند از:

التهاب مزمن لوزالمعده (پانکراتیت)

دیابت

سابقه خانوادگی سرطان

سیگار کشیدن

چاقی

افزایش سن

مطالعات زیادی نشان داد که ترکیبی از سیگار کشیدن، دیابت طولانی مدت و رژیم غذایی نامناسب، خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش می دهد. 3

آنالیز های تشخیصی سرطان پانکراس

دکتر گوارش درباره علائم، سابقه خانوادگی و پیشینه پزشکی از بیمار سوالاتی خواهد پرسید و معاینه فیزیکی انجام خواهد داد که طی آن نشانه های زیر را ارزیابی خواهد نمود:

شکم درد یا کمر درد

کاهش وزن

کاهش اشتها

خستگی

تحریک پذیری

مسائل گوارشی

بزرگ شدن کیسه صفرا

آنالیز لخته شدن خون، ترومبوز ورید عمقی (DVT) یا آمبولی ریوی

اختلالات بافت چربی

دیابت

تورم غدد لنفاوی

اسهال

استئاتوره یا مدفوع چرب

زردی

تست های آزمایشگاهی

آزمایش خون

آزمایش ادرار

آزمون مدفوع

تست عملکرد کبد

تست های تصویربرداری

آزمایشات تصویربرداری رایج شامل موارد زیر است:

سونوگرافی ساده یا سونوگرافی اندوسکوپیک

سی تی اسکن (CT)

ام آر آی (MRI)

اسکن PET

عکس اشعه ایکس با بلع باریم

آنژیوگرام

بیوپسی یا نمونه برداری بافتی

تشخیص قطعی سرطان لوزالمعده تنها از طریق نمونه برداری بافتی (بیوپسی) میسر می گردد. نمونه بافتی از پانکراس را می توان با یک سوزن از طریق پوست، طی آندوسکوپی یا طی عمل جراحی به دست آورد. 2

پیشگیری از ابتلا به سرطان پانکراس

با راهکارهای زیر می توان خطر ابتلا به این نوع از سرطان را کاهش داد:

حفظ وزن سالم

ترک سیگار

رژیم غذایی سالم

غربالگری سرطان. 3

بعد از تشخیص سرطان پانکراس چه اقداماتی انجام می گردد؟

اگر پزشک شما تشخیص سرطان لوزالمعده را تأیید کند، در گام بعدی سعی می نماید تا درجه (مرحله) سرطان را معین نماید.

پزشک با استفاده از اطلاعات مربوط به تست های مرحله بندی سرطان، مرحله سرطان لوزالمعده شما را معین می نماید.

پزشک با مرحله بندی سرطان می تواند تصمیم گیری کند که کدام درمان ها بیشتر از بقیه برای شما مناسب هستند.

مراحل سرطان لوزالمعده از طریق اعداد رومی از 0 تا 4 نشان داده می شوند.

پایین ترین مرحله نشان می دهد که سرطان محدود به لوزالمعده است اما در مرحله 4، سرطان به سایر قسمت های بدن توسعه یافته است.

سیستم مرحله بندی سرطان همچنان در حال پیشرفت است و روزبه روز پیچیده تر می گردد؛ درنتیجه پزشکان می توانند در تشخیص و درمان سرطان پیروز تر عمل نمایند. پزشک با توجه به مرحله سرطان تان، برترین درمان ممکن را به شما توصیه می نماید.

در مراجعه به پزشک تان خجالت کشیدن را کنار بگذارید و از او درباره مقدار تجربه اش در تشخیص سرطان لوزالمعده سؤال کنید.

اگر شک دارید که ممکن است تجربه او در این زمینه کافی نباشد، حتما از یک پزشک دیگر وقت بگیرید و با او نیز مشورت کنید.

درمان سرطان پانکراس

درمان سرطان پانکراس به مرحله و محل این سرطان و بعلاوه سلامت کلی و اولویت های شخصی شما بستگی دارد.

اولین هدفِ درمان برای بیشتر افراد، ازبین بردن سرطان درصورت امکان است. اگر این امر ممکن نباشد، هدف بعدی بهبود کیفیت زندگی فرد و جلوگیری از توسعه سرطان یا وارد آمدن صدمات بیشتر است.

درمان سرطان پانکراس می تواند شامل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از اینها باشد.

اگر سرطان پانکراس پیشرفته باشد و این درمان ها نیز مؤثر واقع نشوند، پزشک شما تسکین علائم (مراقبت تسکینی) را توصیه خواهد نمود که باعث می گردد تا حد ممکن احساس راحتی کنید.

1. جراحی

جراحی هایی که در افراد مبتلا به سرطان پانکراس انجام می گردد، عبارتند از:

جراحی تومورهای سر پانکراس

اگر سرطان شما در سر پانکراس قرار داشته باشد، ممکن است که عمل جراحیِ ویپل به شما توصیه گردد (پانکراتیکودئودنوستومی).

روش ویپل از نظر تکنیکی، جراحی سختی برای برداشتن سر پانکراس، قسمت اول روده کوچک (دئودنوم)، کیسه صفرا و بخشی از مجرای صفراوی است.

در برخی موارد، قسمتی از معده و گره های لنفاوی مجاور نیز برداشته می شوند.

جراح، بخش های به جای مانده از پانکراس، معده و روده ها را مجددا به هم وصل می نماید تا شما قادر به هضم غذا باشید.

جراحی تومورهای بدنه و دُم پانکراس

جراحی برداشتن سمت چپ (بدنه و دم) پانکراس، پانکراتکتومی دیستال نامیده می گردد. جراح ممکن است طحال شما را نیز بیرون بیاورد.

جراحی برداشتن کل لوزالمعده

در برخی موارد ضروری است تا تمام لوزالمعده برداشته گردد. این جراحی، پانکراتکتومی کلی نامیده می گردد.

شما بدون لوزالمعده نیز می توانید زندگی نسبتا نرمالی داشته باشید، اما به درمان جایگزین مادام العمر با آنزیم و انسولین احتیاج دارید.

جراحی تومورهایی که به عروق خونی اطراف توسعه یافته اند

بسیاری از افراد مبتلا به سرطان پانکراس پیشرفته، شرایط لازم را برای انجام روش ویپل یا سایر جراحی های پانکراس ندارند، چون تومورهای آنها، عروق خونی اطراف را دربرگرفته اند. جراحان باتجربه و متخصص در تعداد معدودی از مراکز پزشکی ایالات متحده، این عمل های جراحی را با برداشتن و بازسازی بخش هایی از عروق خونی برخی از بیماران خاص انجام می دهند.

خطر خونریزی و عفونت در تمام این جراحی ها وجود دارد. برخی از افراد به این علت که در تخلیه معده مشکل دارند (تأخیر در تخلیه معده) پس از جراحی دچار تهوع و استفراغ می شوند. پس از انجام هر یک از این روش ها، باید انتظار دوره نقاهت طولانی را داشته باشید. شما چندین روز در بیمارستان بستری می شوید و پس از آن باید چند هفته در خانه استراحت کنید.

تحقیقات گسترده نشان می دهند که اگر جراحی سرطان پانکراس از طریق جراحان متبحر و در مراکزی انجام گردد که جراحی های زیادی از این دست در آنها صورت می گیرد، عوارض بسیار کمتری ایجاد می نماید. حتما درمورد مقدار تجربه بیمارستان و جراح موردنظرتان در رابطه با جراحی سرطان پانکراس پرس وجو کنید. اگر در این زمینه تردید دارید، نظر پزشک دیگری را نیز جویا شوید.

2. شیمی درمانی

شیمی درمانی، روشی است که طی آن از داروهایی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می نمایند.

این داروها می توانند به صورت وریدی یا خوراکی مصرف شوند. ممکن است که درمان شما از طریق یک یا ترکیبی از داروهای شیمی درمانی، انجام گردد.

شیمی درمانی می تواند با پرتو درمانی نیز ترکیب گردد (کمورادیوتراپی). به طور معمول، کمورادیوتراپی برای درمان سرطانی که تا ارگان های نزدیک به پانکراس توسعه یافته است، به کار می رود. در مراکز تخصصی پزشکی، ممکن است که این ترکیب پیش از عمل جراحی و به منظور یاری به کوچک شدن تومور به کار رود. گاهی اوقات، از این روش پس از عمل جراحی و به منظور کاهش احتمال عود مجدد سرطان پانکراس نیز استفاده می گردد.

در افراد مبتلا به سرطان پانکراس پیشرفته، شیمی درمانی اغلب برای کنترل پیشرفت سرطان و افزایش نرخ بقا به کار می رود.

3. پرتو درمانی (رادیوتراپی)

روش پرتو درمانی از پرتوهایی با انرژی بالا، که بعضا از اشعه های X و پروتون ها ساخته می شوند، برای ازبین بردن سلول های سرطانی استفاده می نماید.

ممکن است که شما قبل یا بعد از جراحی سرطان، تحت پرتو درمانی قرار بگیرید، که اغلب در ترکیب با شیمی درمانی انجام می گردد.

اگر سرطان شما از طریق جراحی درمان نگردد، ممکن است پزشک تان ترکیبی از شیمی درمانی و پرتو درمانی را توصیه کند.

رادیوتراپی معمولا از طریق دستگاهی انجام می گردد که اطراف بدن شما در حرکت است و پرتوها را به نقاط خاصی روی بدن تان (تابش پرتو خارجی) راهنمایی می نماید. در مراکز تخصصی پزشکی، ممکن است که رادیوتراپی درطول جراحی انجام گردد (intraoperative radiation یا رادیوتراپی حین جراحی).

رادیوتراپی معمولا از اشعه های X برای درمان سرطان استفاده می نماید.

برخی مراکز پزشکی، رادیوتراپی با پرتو پروتون را ارائه می دهند که می تواند گزینه ای درمانی برای برخی از افراد مبتلا به سرطان پانکراس پیشرفته باشد.

4. آزمایشات بالینی

آزمایشات بالینی، مطالعاتی برای آزمایش درمان های تازهی مانند درمان سیستمیک، و روش های تازه جراحی یا پرتو درمانی هستند.

اگر ثابت گردد که درمان مورد آنالیز ایمن تر و مؤثرتر از درمان های فعلی است، می تواند به عنوان یکی از درمان های استاندارد تازه برای مراقبت از بیماران سرطانی تبدیل گردد. آزمایشات بالینی برای سرطان پانکراس، به شما این امکان را می دهند که درمان هدفمند، داروهای شیمی درمانی، ایمونوتراپی (ایمنی درمانی) یا واکسن های تازه را امتحان کنید.

آزمایشات بالینی، درمان بیماری را تضمین نمی نمایند و ممکن است عوارض جانبی جدی یا غیرمنتظره ای داشته باشند.

از سوی دیگر، آزمایشات بالینی سرطان، برای حصول اطمینان از داشتن حدبیشتر ایمنی، به دقت تحت نظارت قرار می گیرند.

به علاوه آنها دسترسی به درمان هایی را ممکن می سازند که در شرایط عادی در دسترس شما نیستند.

درمورد اینکه کدام یک از آزمایشات بالینی می توانند برای شما مناسب باشد، با پزشک تان صحبت کنید.

5. مراقبت حمایتی (تسکینی)مراقبت تسکینی، مراقبت پزشکی ویژه ای است که بر تسکین درد و سایر علائم بیماری های جدی تمرکز می نماید.

متخصصان مراقبت تسکینی، با شما و اعضای خانواده ی شما و بعلاوه سایر پزشکان شما کار می نمایند تا برای تکمیل فرایند مراقبت فعلی تان، حمایت اضافه ای را ارائه دهند. مراقبت تسکینی می تواند درحین انجام درمان های تهاجمی، همانند جراحی، شیمی درمانی و پرتو درمانی انجام گردد.

هنگامی که مراقبت تسکینی در کنار سایر درمان های مناسب به کار رود (حتی کمی بعد از تشخیص) می تواند به افراد مبتلا به سرطان یاری کند تا احساس بهتری داشته باشند و مدت طولانی تری عمر نمایند.

مراقبت تسکینی از طریق تیم هایی از پزشکان، پرستاران و سایر متخصصان آموزش دیده ارائه می گردد.

هدف این تیم ها، بهبود کیفیت زندگی برای افراد مبتلا به سرطان و خانواده های آنهاست.

مراقبت تسکینی با مراقبت آسایشگاهی یا مراقبت های خاتمه زندگی فرق دارد.

6. طب جایگزین

ممکن است که برخی از روش های طب جایگزین و فراگیر، به کاهش علائم و نشانه هایی که به علت سرطان یا درمان های سرطان تجربه می کنید، یاری نمایند. 4

پی نوشت:

1.www.rastineh.com

2.www.doctoreto.com

3.www.drdr.ir

4.www.chetor.com

منبع: راسخون