رواج تک فرزندی در جامعه
به گزارش گردشیا، استاد دانشگاه فرهنگیان چهارمحال وبختیاری درباره رواج تک فرزندی گفت: بسیاری از والدین به دلیل ترس از طلاق، که امروزه بیشتر به چشم می خورد، ترجیح می دهند از فرزندآوری زیاد بپرهیزند تا فرزندانشان درگیر تبعات سوء جدایی پدر و مادر نشوند.
به گزارش خبرنگاران به نقل ایسنا، پروین فرج زاده، عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان چهارمحال وبختیاری با اشاره به دلایل رواج تک فرزندی در سال های اخیر، اظهار کرد: دلایل مختلف مالی، اجتماعی و فرهنگی برای این موضوع می توان نام برد که یکی از این دلایل، تغییر و تحول هویت زنانه در زمینه فرزندآوری و فرزندپروری به دلیل ورود پررنگ زنان به اجتماع و دنیای کار است.
وی مسائل معیشتی و مالی را در کنار مسائل اجتماعی از دیگر دلایل برشمرد و گفت: بسیاری از والدین به دلیل ترس از طلاق، که امروزه بیشتر به چشم می خورد، ترجیح می دهند از فرزندآوری زیاد بپرهیزند تا فرزندانشان درگیر تبعات سوء جدایی پدر و مادر نشوند.
- مزایای تک فرزندی
فرج زاده با برشمردن محاسن و مزایای تک فرزندی، توضیح داد: باید گفت که تک فرزندی مزایایی دارد اما اگر توجه و آگاهی والدین نباشد، از دل همین مزایا و محاسن، معایب و آسیب هایی فراوری و متوجه فرزند می گردد.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: معمولاً والدین توان تامین تمام نیازهای تک فرزندشان را دارند و شرایط تکامل جسمی، معنوی، عاطفی، فرهنگی و اجتماعی کودک تک فرزند مهیا است بنابراین کودک ناامیدی و سرخوردگی را تجربه نمی نماید، ضمن اینکه کنترل فرزند و توجه به او، حس امنیت کودک را تقویت می نماید.
فرج زاده در تشریح دیگر محاسن تک فرزندی تأکید کرد: خانواده فرصت و توان بیشتری برای رسیدگی به تک فرزند خود دارد، دیگر اینکه کودک تک فرزند مرکز توجه و مهرورزی والدین و اطرافیان است بنابراین رقیب محبتی و عاطفی ندارد.
- معایب و آسیب های تک فرزندی
این روانشناس در ادامه به معایب و آسیب های تک فرزندی پرداخت و توضیح داد: فردی که تک فرزند بوده است، چون در کودکی نیازهایش از سوی پدر و مادر پاسخ آنی گرفته و ناکامی و ناامیدی را تجربه ننموده است، در بزرگسالی در روبروه با مسائل شنماینده می گردد و با کوچک ترین مشکل، سلامت روانی وی به خطر می افتد.
فرج زاده افزود: این فرد معمولاً کسی را ندارد که مسائلش را با او در میان بگذارد و احساساتش را به صورت طبیعی و به هنگام بروز دهد، چنین فردی در هنگام روبرو شدن با مشکل عاطفی، چون نمی تواند عکس العمل مناسبی بروز دهد و حامی مناسبی برای بیان مسائل نمی یابد، به مراتب از تبعات روانی بیشتری رنج می برد و منزوی و درون گرا می گردد.
وی یکی دیگر از معایب تک فرزندی را شخصیت اضطرابی کودک و تبعات سوء آن در بزرگسالی دانست و ادامه داد: وابستگی شدید کودک تک فرزند به والدین و برخورداری از توجه و حمایت و مراقبت بیش از اندازه آنان، سبب اضطراب دائمی کودک می گردد.
فرج زاده اعلام کرد: حساسیت والدین و حمایت و مراقبت آنان بر روی تک فرزند، این کودک را به سمت رفتار و گفتار نامطلوب سوق می دهد و او را خودخواه و اصطلاحاً لوس بار می آورد که این امر منجر به آسیب پذیری او در بزرگسالی می گردد، ضمن اینکه وابستگی بیش از حد به والدین در او نهادینه و مانع از پرورش استقلال و عدم وابستگی به دیگران در روبروه با مسائل در آینده خواهد شد.
وی افزود: عدم توانایی کودک و نوجوان در استقلال، سبب ناکامی او در ارتباط با همسن و سالان و ارتباط مطلوب با آنان می گردد.
فرج زاده با نام بردن از خودخواهی به عنوان یکی دیگر از تبعات سوء تک فرزندی، توضیح داد: تک فرزند چون در کودکی فرصت رقابت با خواهر و برادر یا دوستان را نیافته و مبارزه و شکست را تجربه ننموده است، در آینده دیدن ناپختگی های رفتاری از جمله خودخواهی و خودرأی بودن از وی، دور از انتظار نیست چرا که فراهم شدن تمام نیازهای او بدون وجود رقیب، فرصت رشد عاطفی و اجتماعی را از او سلب نموده است.
- دریافت فرصت کودکی کردن از فرزند
وی تأکید کرد: چون پدر و مادر با حالت تسلیم گونه و بدون مخالفت نیازهای تک فرزندشان را برآورده می نمایند و در عین حال انتظار رفتارهای عاقلانه و بالغانه از او دارند، فرصت کودکی کردن را از فرزند می گیرند که این موضوع تبعات عاطفی سوء بر فرد دارد و تاب و تحمل مسائل را در او کاهش می دهد.
فرج زاده با بیان اینکه انسان ها در ارتباطات اجتماعی مهارت های ارتباطی را فرا می گیرند، افزود: لازمه کسب این مهارت ها، ارتباطات سالم در کودکی با همسن و سالان است حال آنکه کودک تک فرزند از این فرصت بی نصیب است و نمی تواند احساسات خود را به جا و به موقع تنظیم کند، چنین فردی در بزرگسالی ممکن است در کنترل عواطف و احساسات ناتوان باشد و نمی تواند ارتباط و تعامل سازنده و صحیح و مدیریت شده با دیگران برقرار کند.
این مدرس دانشگاه لازمه بلوغ فکری و روانی را داشتن تجربه های واقعی دانست و توضیح داد: اگر کودک همیشه با افراد بالغ در ارتباط باشد و نتواند تجربه های واقعی شکست و طردشدن و قهر و آشتی و... را در خلال ارتباط با همسن و سالان تجربه کند، دربزرگسالی از بلوغ روانی و اجتماعی لازم برخوردار نخواهد بود و این امر آسیب زا است.
- عدم پذیرش مسئولیت های اجتماعی از سوی تک فرزند در آینده
فرج زاده در ادامه گفت: حمایت های افراطی والدین از تک فرزند و درگیر نکردن او با مسئولیت، سبب عدم پذیرش مسئولیت های اجتماعی از سوی تک فرزند در آینده می گردد و چنین فردی چون انتقاد، مخالفت، ملامت و تنبیه پدر و مادر را تجربه ننموده است، زیر بار عواقب کارهای خود نمی رود و مسئولیت عملش را نمی پذیرد، بلکه با خودخواهی و عدم مسئولیت پذیری گناه را به گردن دیگران می اندازد، چرا که والدین از ترس رنجیده خاطر شدن تک فرزندشان، اشتباهاتش را به او گوشزد و او را بازخواست ننموده اند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا می توان این معایب و آسیب ها را به تمام تک فرزندها تعمیم داد، توضیح داد: این آسیب ها متوجه تک فرزندان در تمام خانواده ها است اما اگر والدین با آگاهی و هوشیاری موارد لازم را در تربیت فرزندشان مدنظر داشته باشند، تا حدود زیادی می توان این آسیب ها را تقلیل داد، چه بسا تک فرزندهایی که به مدد تربیت و توجه صحیح، به مراتب انسان های پیروز تری در آینده می شوند و از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند.
عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان تأکید کرد: بسیاری از خانواده ها از روی اضطرار از جمله عدم توانایی در باروری مجدد و... نمی توانند بیش از یک فرزند داشته باشند، این افراد با دقت و آگاهی از آسیب ها و خطرات احتمالی که متوجه فرزندشان است، به تربیت آگاهانه و هوشمندانه فرزندشان توجه داشته باشند که در این خصوص، ارتباط اصولی و مناسب با فرزند، راه دادن او در جمع همسن و سالان در مهدهای کودک یا جمع بچه ها خویشاوندان و آشنایان و... می تواند در دستور کار قرار بگیرد.
منبع: همشهری آنلاین