7 مرداد جشن امردادگان ؛ جشن جاودانگی دوران باستان - گردشیا

به گزارش گردشیا،

جشن امردادگان
تاریخ	7 مردادماه
علت نامگذاری	گرامی داشت منش، کُنش و خویش کاری امُرداد (جاودانگی) است

خبرنگاران | سرویس عمومی - روز هفتم امرداد در گاهشمار ایران باستان و سوم مرداد در تقویم ایران کنونی، روز جشن امردادگان است. دلیل این اختلاف زمان برگزاری دیروز با امروز، تغییر سال شمار نیاکان مان در امروز است. زیرا در دوره باستان سال به دوازده ماه و هر ماه به سی روز تقسیم می شد. اما امروز شش ماه اول سال به سی و یک روز و پنج ماه بعدی به سی روز و ماه آخر سال به بیست و نه روز و اگر سال کبیسه باشد به سی روز تقسیم می گردد. به همین دلیل جشن امردادگان، نسبت به سال شمار کهن، چهار روز جلوتر، یعنی سوم امرداد ماه برگزار می گردد که این روز منطبق با روز هفتم امرداد ماه، در دوران نیاکان مان است.

تاریخچه جشن امردادگان

روز هفتم هر ماه، امرداد نام دارد و مطابق معمول روز هفتم از ماه امرداد، جشن امردادگان برگزار می شد که در دوران باستان و عصر ساسانی و پس از آن مراسم و آدابی در دشت و فضای باز انجام می شد. موبد اردشیر آذرگشسب می نویسد که، چون امرداد، فرشته جاودانی و بی مرگی است و در عالم جسمانی نگهبان نباتات و روییدنی ها است، می توانیم به حدس قریب به یقین بگوییم که پدران ما در این روز به باغ ها و مزارع خرم و دلنشین دور از محوطه شهر می رفتند و طی مراسمی این جشن را با شادی و سرور در هوای صاف و در دامن طبیعت برگزار می کردند.

جشن امردادگان در دوران باستان و عصر ساسانی مراسم و آدابی داشت که در دشت و فضای باز انجام می شد. این جشن برای گرامیداشت منش و کُنش و خویش کاری امُرداد (جاودانگی) یکی از فروزه های شش گانه خِرَد و دانش فرمان روا بر فراروند هستی (نام بُردار و شناخته به اهوره مزدا) است. امشاسپند جاودانگی امرداد همیشه در کنار امشاسپند رسایی خرداد، نگهبان آب و گیاه هستند. این جشن سزاوار شادمانی و نشاط بی مرگی است و ایرانیان در گذشته برای برگزاری این جشن به باغات و مزارع رفته و به شادی می پرداختند.

در یادگار های کهن ایرانی، از این روز و جشن ویژه آن، سخن بسیار گفته شده است، در متن پهلوی بُندَهِش می خوانیم:

امُرداد بی مرگ، سرور گیاهان بی شمارست؛ زیرا او را به گیتی، گیاه، خویش است. گیاهان را رویاند و گله گوسفندان را افزاید؛ زیرا همه دام ها از او خورند و زیست نمایند. به فِرَشکردِ [ نوگردانی دنیا و زندگی در سرانجام کار دنیا به سالاری سوشیانت، رهاننده ای از تبار زرتشت]، نیز انوش [خوراک بی مرگی]را از امرداد آرایند. اگر کسی گیاه را رامش بخشد یا بیازارد، آن گاه امُرداد [از او]آسوده یا آزَرده بُوَد.

با رویکرد به خویش کاری امرداد در دنیا اَستومَند (دنیا مادّی) که نگاهبانی از گیاهان روی زمین و سرسبز و بارور نگاه داشتن آنهاست، و نماد جاودانگی و بی مرگی و جوانی همیشگی به شمارمی آید، مسعود سعد سلمان، چکامه پرداز سدهٔ پنجم هجری، می گوید:

روز مُرداد [ امُرداد]مُژده داد بدان که دنیا شد به طبع، باز جوان

و همچنین می گوید:

مرداد مه است سخت خرم می نوش پیاپی و دمادم

هریک از فروزه های دوازده گانه، که جشن های هم نامی روز و ماه برای گرامیداشت آن ها برگزار می گردد؛ گل ویژه ای دارد. گل ویژه امُرداد، زنبق (چمبک) است.

بیشتر بدانید: الهه های ایران باستان

تعریفی از امردادگان

واژه امرداد که اوستایی آن امرتات ameretat است، از سه بخش درست شده است : ا+ مر+ تات. بخش نخست پیشوند نفی است ؛ بخش دو، از ریشه مصدری مر mar به معنی مرگ است و جزء سوم پسوند تات است به معنای کاملی، رسایی و سالمی. بنابراین امرتات (امرداد=مرداد) یعنی بی مرگی (نامیرایی=جاودانگی=دوام جاودان) .

این نام در اوستا، به ویژه گاتها صفتی است از برای اهورامزدا، یعنی مظهر زوال ناپذیری و پایندگی خداوند است. اما در دنیا خاکی نگهبانی و سرپرستی گیاه و رستنی با وی می باشد.

در آثارالباقیه ابوریحان بیرونی آمده است:

خیام در نوروزنامه می گوید:

امرداد در زبان اوستایی امرتات ameretat است که از سه بخش درست شده است: ا+ مر+ تات. بخش نخست پیشوند نفی است. بخش دو، از ریشه مصدری مر mar به معنی مرگ است و بخش سوم پسوند تات است به معنای کاملی، رسایی و سالمی.

ماه اَمرداد و جشن اَمردادگان امروزه به نام مردادگان، در بین مردم رایج است. مرداد به معنی نیستی و مرگ است اما وقتی که حرف الف در اول آن قرار می گیرد آن را نفی می نماید و به بی مرگی و جاودانگی، تغییر معنی می دهد.

نیاکان ما در این روز به باغ ها و مزارع خرم و دلنشین می رفتند و پس از نیایش به درگاه اهورامزدا این جشن را با شادی و سرور در هوای صاف و در دامن طبیعت برگزار می کردند.

مرداد مه است سخت خرم

مَی نوش پیاپی و دمادم

بیشتر بدانید: چله تابستان (جشن تموز) چه روزی است؟

هدف از جشن امردادگان

دلیل برپایی جشن مردادگان یا نیلوفر روز در مردادماه ایجاد نوعی حس ملی میهنی در زمان ایران باستان بوده و مردادروز در مردادماه که روز هفتم آن است، جشن امرداد برپا می گردد. این جشن متعلق به امشاسپند امرتات یا امرداد که مظهر جاودانی و تندرستی و دیر زیستن است.

برای آشنایی بیشتر با جشن های باستانی ایران زمین می توانید درباره جشن مهرگان، جشن آبانگان و جشن آذرگان نیز در خبرنگاران مطالعه کنید. از قلم نیاندازید که دیدگاه خود را درباره این آداب و رسوم و جشن ها برای ما بنویسید.

منبع: setare.com