صداوسیما می تواند جلوی کپی آثار موسیقی را بگیرد - گردشیا

حبیب خزایی فر، آهنگساز فیلم هایی چون درخت گردو، ماجرای نیمروز، فصل هرس، لاتاری، ایستاده در غبار، دیدن این فیلم جرم است و ... بوده است.

این هنرمند در مصاحبه با خبرنگاران درباره ضرورت رعایت کپی رایت در استفاده از آثار موسیقایی خاطرنشان می کند: اگر خود تلویزیون به کپی رایت پای بند باشد و در صورت تخلف برنامه ها در جهت استفاده غیرمجاز از آثار موسیقی، با آنها برخورد کند و اجازه پخش به چنین برنامه هایی ندهد، به مرور کمتر از موسیقی انتخابی استفاده خواهند کرد و بیشتر به سمت ساخت موسیقی اصل خواهند رفت. در این صورت به مرور کمتر شاهد رعایت نشدن اصول کپی رایت و استفاده غیرمجاز از آثار موسیقی انتخابی در خارج از صداوسیما هم خواهیم بود.

این هنرمند درباره شرایط استفاده از موسیقی های انتخابی در مستندها، چنین می گوید: مستندسازها سال ها در کارهایشان از موسیقی انتخابی استفاده می کردند، ولی از یک برهه زمانی به بعد، چون قصد داشتند آثارشان را به جشنواره های خارجی بفرستند و آنها روی این بحث حساسیت دارند، مجبور به ساخت موسیقی اصل شدند.

خزایی فر همچنین درباره تجربیات خود در استفاده غیرقانونی از آثارش یادآور می گردد: تا به حال در موارد زیادی از آثارم به خصوص از آلبوم ایستاده در غبار بدون اجازه من یا صاحب اثر، استفاده شده است که البته 90 درصد این رفتارها از طریق تلویزیون اجرا شده است. ولی برای جلوگیری از استفاده غیرمجاز از آثارم، اقدامی نداشته ام، چون احساس نمی کنم که قرار است نتیجه ای داشته باشد؛ البته به این فرایند عادت کرده ایم؛ چراکه بارها پیش آمده که از کارهایمان به صورت غیرمجاز استفاده شده است.

او در عین حال اضافه می کند: مواردی هم بوده که از سر احترام درباره امکان استفاده از اثر سوال کرده اند ولی این امر تنها به لحاظ بحث اخلاقی صورت می گیرد؛ وگرنه اگر این کار را هم انجام ندهند و از اثر استفاده کنند، من یا صاحب اثر خیلی پیگیر نمی شویم.

این هنرمند همچنین در پاسخ به اینکه آیا تا به حال در مواردی که کپی رایت در استفاده از آثارش رعایت نشده، ناشر کار اقدامی داشته یا خیر؟ بیان می کند: کاری که منتشر می گردد حق و حقوقش به ناشر برمی گردد ولی خب آنها نیز در صورت بروز تخلف در استفاده غیرمجاز از آثار اقدامی نمی کنند، چون خیلی نتیجه ای نخواهد داشت.

از این هنرمند درباره دادگاه رسانه سوال می کنیم. پاسخ می دهد: به گمانم اقدام از طریق دادگاه رسانه نتیجه بخش نخواهد بود و این کار آنقدر زمان بر است که چون امیدی به نتیجه دادن آن نداریم عمدتا اقدام خاصی هم از طریق دادگاه رسانه نمی کنیم. البته اقدام در راستای اعاده حق و حقوق به صاحب اثر برمی گردد؛ مثلا من دو آلبوم موسیقی فیلم های ماجرای نیمروز و ایستاده در غبار را از طریق حوزه هنری منتشر کرده ام پس اگر از آنها به هر جهت و به صورت غیرقانونی استفاده گردد، خود حوزه باید مسئله را پیگیری کند.

صاحب موسیقی سریال های نمایش خانگی چه کسانی هستند؟

تنظیم کننده موسیقی سریال زخم کاری در پاسخ به این سوال بیان می کند: تهیه کننده های سریال های شبکه نمایش خانگی، یعنی تهیه کننده سریال با پلتفرم طرف است. گاهی ممکن است تهیه کننده پلتفرم قصد پخش جهانی فیلم را داشته باشد، پس باید بر اساس قوانین کپی رایت جهانی عمل کند و اثر را به ثبت برساند. در این شرایط اگر قرار بر پرداخت حقی در صورت ضایع شدن قوانین کپی رایت باشد باید به تهیه کننده پلتفرم پرداخت گردد.

از خزایی فر سوال می کنیم که آیا تا به حال روش به خصوصی برای جلوگیری از کپی آثار خود داشته است؟ بیان می کند: تا به حال اقدامی در این راستا نداشته ام ولی قصد دارم برای کارهای اخیرم راه حلی را یاد بگیرم. البته این روش برای داخل کشور نتیجه خاصی به همراه ندارد و اگر قرار باشد اتفاقی رخ دهد باید در بُعد جهانی کار باشد؛ آن هم در صورتی که بخواهیم اثر در خارج از کشور دیده گردد. ولی در داخل ایران تنها دو یا سه سایت داریم که می توان از طریق آنها موسیقی را منتشر کرد که البته به محض اینکه این سایت ها اثری را منتشر می کنند، بسیاری از سایت ها این آثار را به صورت رایگان منتشر می کنند. در این موارد هم شاید در نهایت خود پخش کننده ها تذکر بدهند ولی منجر به اتفاق خاصی نمی گردد؛ چون قانونی برای این ماجرا وجود ندارد.

اگر قرار بر پرداخت حق و حقوقی باشد، به چه کسی تعلق می گیرد؟ توضیح می دهد: بستگی به قراردادی دارد که بسته شده است. اگر کل حق و حقوق کار به ناشر منتقل شده باشد پس برای ناشر است و تنها حق معنوی برای آهنگساز می ماند.

تم اثر در چه شرایطی همیشه متعلق به آهنگساز است؟

این آهنگساز بیان می کند: آنقدر که کم به این ماجرا رجوع می گردد و برای ما غریب است که من خودم خیلی از آن سر درنمی آورم و البته خیلی به یاد نمی آورم در قراردادهایم چه چیزی ذکر شده است. زیرا در زمان انتشار آلبوم هدفم بیشتر این بوده که کار منتشر گردد و خیلی به این موارد توجهی نداشته ام و به نظرم اگر توجهی هم داشته باشم در آینده خیلی برایم نتیجه ای نخواهد داشت. به دلیل اینکه قوانین کپی رایت در ایران خیلی اجرا نمی گردد که من بخواهم در پی بالا پایین کردن کلمه در قرارداد باشم و می دانستم که نهایتا هرچه در قرارداد ذکر گردد اگر کسی بخواهد غیر آن عمل کند، کارش را انجام خواهد داد و من به عنوان آهنگساز نمی توانم پیگیری خاصی در راستای اعاده حق و حقوق خود داشته باشم.

همچنین این سوال را با این هنرمند مطرح می کنیم که آیا تا به حال پیش آمده کسی بخواهد در صورت استفاده از اثر او حق و حقوقی را پرداخت کند؟ بیان می کند: بارها پیش آمده که قبل از استفاده از اثر اجازه بگیرند ولی بحث مالی مطرح نبوده است. تنها اجازه گرفته اند که آیا می توانند از فلان اثر استفاده کنند که من هم در پاسخ گفته ام حق و حقوق کار متعلق به فرد یا جای دیگری است ولی از نظر من مانعی ندارد.

در چه شرایطی اجازه استفاده از آثار خود را می دهید؟ پاسخ می دهد: معمولا اجازه می دهم؛ زیرا به نظرم کسی که اجازه می گیرد، یک کار اخلاقی انجام می دهد، پس من این اجازه را به او می دهم. زیرا همین فرد می تواند اجازه نگیرد و از اثر من بدون اجازه استفاده کند و من هم هیچ کاری نمی توانم انجام دهم.