دی. ان .ای باستانی زندگی در گذشته را بازگو نمی کند - گردشیا

متئو ویلیام از مرکز دی. ان. ای باستانی استرالیا دانشگاه آدلاید یکی از سه مرکز معتبر ژنتیک جهان و عضو هیات باستان شناسی فصل سوم کاوش محوطه استرک جوشقان کاشان که هم اکنون جریان دارد، در این نشست به معرفی این مرکز و آنچه تا به حال از جمعیت های باستانی ایران به دست آمده پرداخت.

او با اشاره به تحولی که دی. ان. ای باستانی در علم به وجود آورده است گفت : دی. ان. ای باستانی را می توان از دندان، استخوان، مو و ... استخراج کرد.

به گفته این استاد دانشگاه، دی. ان. ای نمونه برداری گردیده در طی فرآیندی با الگوی دی. ان. ای باستانی مقایسه و درنهایت تعیین می شود که باستانی است یا خیر.

او تعلق تنها 5 درصد دی. ان. ای دریافتی به جسم انسان یا حیوان مورد آزمایش را از مسائل اصلی این کار دانست و توضیح داد : 95درصد دی. ان. ای دریافتی متعلق به موجوداتی است که در خاک وجود دارند.

ویلیام با اشاره به سختی های استخراج یک دی. ان. ای باستانی گفت : در نمونه برداری از یک استخوان برای استخراج دی. ان. ای باید دقت کرد زیرا که یک نمونه خاص بوده و سایر قسمت ها ممکن است آن کیفیت را نداشته باشند.

وی با بیان این نکته که منبع قابل نمونه برداری سرانجام پذیر است توضیح داد :باید توجه داشت میزان ماندگاری دی. ان. ای در نقاط مختلف استخوان نیز یکی نیست.

او با اشاره به 4مقاله که با استفاده از اطلاعات دی. ان. ای باستانی در نقاط مختلف ایران به چاپ رسیده است به آنالیز تاریخ ژنتیک ایران در دوره های مختلف پرداخت و گفت :بر اساس یافته ها، جمعیت ایران پیش از دوره کشاورزی خیلی بزرگ بوده که با جمعیت های دیگر اختلاط ژنتیک داشته یعنی بسته و کوچک نبوده و ریشه ای بزرگ داشته است.

به گفته وی، افریقایی ها از نظر ژنتیکی متعلق به یک جمعیت باستانی متعلق به دوره زمانی طولانی بوده اند ولی ریشه جمعیت اقیانوسیه به گروه کوچکی باز می شود که با جمعیت اطرافیانش تعادل ژنتیک نداشته است.

ویلیام با بیان این نکته که در پیش از نو سنگی جمعیت ها در اروپا متمایز هستند و هر چقدر جلو می آییم تمایز کمتر و اختلال ژنتیک بیشتر می شود این امر را در نتیجه آمیزش های نزدیکتر دانست.

او گفت :در مقایسه خاور میانه و اروپا میزان شباهت ژنتیک بیشتر است که این میزان تمایز ژنتیک را نشان می دهد که هر اندازه کمتر باشد جمعیت ها نزدیکتر هستند.

وی در ادامه به مقایسه نمونه های ایران با 4نمونه دیگر پرداخت و گفت: هر اندازه در طول زمان جلو می آییم تمایز ژنتیک کمتر گردیده است.

او اضافه نمود :در دوران نو سنگی در منطقه زاگرس جمعیتی کاملا متفاوت از جمعیت آناتولی و لوانت می نموده و در دوره های جدید ترمثل مفرق رابطه ژنتیک بیشتر می شود ولی باید تعیین شود چه مکانیزمی پشت این رابطه است.

وی توضیح داد : با بدست آوردن دی. ان. ای باستانی در تلاشیم تاریخ حیات نمونه و منطقه ای را که در آن زندگی می کنیم به دست آوریم و مدلی از زندگی گذشته بسازیم که البته دقیقا به ما نمی گوید چه اتفاقی افتاده ولی می تواند ما را هدایت کند.