رودخانه دز، سومین رودخانه پر آب کشور پنهان زیر جلبک ها - گردشیا

ریزش فاضلاب به رودخانه ها امروزه یکی از معضلات بزرگ جامعه بشری است که باعث نمایان شدن زشتی ها روی آب می گردد.

در اهواز هر روزه ده ها لوله فاضلاب جهت های زیرزمینی را طی نموده و پس از جمع آوری آب آلوده شهروندان راه خود را به سمت رودخانه کارون می یابند.

در دزفول نیز که یکی از آب های با کیفیت استان یعنی دز در آن جاری است، 60 درصد فاضلاب مردم به صورت سنتی و به وسیله کانال های روباز روانه رودخانه جریان یافته در این شهر می شوند.

فاضلاب دستکم 25 هزار نفر ساکن در منطقه زیباشهر درفول روزانه به صورت سنتی بدون تصفیه در رودخانه دز می ریزد.

رودخانه دز هدیه رشته کوه های زاگرس به دشت پهناور خوزستان است که از استان لرستان سرچشمه می گیرد، اما در دزفول یکی از چاذبه های طبیعی است که همیشه گردشگران را از سراسر کشور به سمت خود می کشاند.

این مسئله موجب نگرانی بعضی فعالان محیط زیست و شهروندان شده که معمولا آخر هفته ها را در بعضی نقاط این رودخانه سپری می نمایند.

شایان یکی از ساکنان دزفول به ما می گوید که بار ها این مشکل را به مسئولان مربوطه اطلاع داده اند، اما تا به امروز اقدام عملی در این حوزه صورت نپذیرفته است.

فاضلاب 25 هزار نفر در منطقه زیباشهر دزفول مستقیما به رودخانه دز می ریزد

محمدحسن پرآور رئیس شورای شهر دزفول با تایید صحت صحبت های شهروندان مبنی بر ورود مستقیم فاضلاب منطقه زیباشهر دزفول به رودخانه دز گفت: منطقه زیباشهر دزفول با جمعیت 25 هزار نفری هنوز از شبکه فاضلاب برخوردار نبوده، حل این مشکل از وظایف اداره آبفای این شهرستان است و پیگیری مستمر از سوی شورای شهر و شهرداری دزفول به وسیله مبادی زیربط اجرا شده، اما تا به امروز این مشکل برطرف نشده است.

او می گوید: فاضلاب شهری در نقاط دیگر شهرستان دزفول با حجم بسیار کم به رودخانه شفاف و زلال دز ریخته می گردد که در این بین فاضلاب منطقه زیباشهر دزفول با شدت بیشتری وارد رودخانه می گردد به همین علت ضرورت دارد از ورود فاضلاب در تمامی منطقه ها جلوگیری به عمل آید.

به گفته پرآور با وجود اینکه شورای شهر و شهرداری دزفول بار ها این مشکل را به اداره آبفا تذکر داده است، اما این اداره در نظر نگرفتن بودجه ملی وزارت خانه را عامل اصلی حل نشدن مشکل شبکه فاضلاب منطقه زیباشهر بیان می نماید.

تکمیل فاضلاب دزفول احتیاجمند 300 میلیارد تومان است

مدیر آبفا منطقه دزفول نیز با تایید این مسئله اذعان دارد تا نرسیدن اعتبارات و بودجه حداقل 300 میلیاردی امکان اتمام طرح فاضلاب دزفول وجود ندارد.

حسین سعادتی فر می گوید: دفع فاضلاب در دزفول به چند روش انجام می پذیرد؛ در بعضی منطقه ها شهرداری با احداث جوی های روباز فاضلاب را به سمت رودخانه دز راهنمایی نموده و در بعضی منطقه ها نیز چاه جذبی احداث شده تا فاضلاب شهروندان دفع گردد.

او با بیان اینکه اکنون 40 درصد مردم دزفول به شبکه فاضلاب وصل هستند، اضافه نمود: 42 هزار انشعاب فاضلاب در دزفول وجود دارد که شامل 160 تا 170 هزار نفر می گردد، اما فاضلاب 60 درصد دیگر به صورت سنتی دفع می گردد.

به گفته آقای سعادتی فر 4 مرحله برای احداث شبکه فاضلاب احتیاج است؛ خط انتقال 8 کیلومتری به سمت دزفول، ایستگاه پمپاژ، یک شبکه اصلی و یک شبکه انشعابی خانگی که هزینه آن جمعا 300 میلیارد تومان می رسد حال آنکه آبفا دزفول تنها 23 میلیارد تومان اعتبار مصوب دارد که ممکن است بین 60 تا 80 درصد آن واریز گردد.

مدیر آبفا منطقه دزفول با بیان اینکه نمی توان با این اعتبار کاری از پیش برد، گفت: نماینده مجلس و مدیر عامل آبفا خوزستان در پی جذب اعتبار از محل ماده 56 قانون هستند که اگر ابلاغ گردد طی چند سال صد درصد فاضلاب دزفول جمع آوری می گردد، اما اگر ابلاغ نگردد هیچ اتفاقی رخ نمی دهد.

تکلیف شهروندان تا تامین اعتبارات و راهکار در این حوزه چیست؟

پس از مصاحبه با مدیر آبفا منطقه دزفول با یکی از کارشناسان محیط زیستی در مورد مسائل فاضلاب و راهکار برطرف آن به تبادل نظر پرداختیم. او ساده ترین روش حل مشکل فاضلاب های شهری را در ابتدا تامین اعتبار ایجاد گودال زیستی دانست.

سعید عیدی گماری در این خصوص گفت: اجرای طرح های محیط زیستی و زیرساخت های اصلی مانند کنترل فاضلاب و ... در سایر کشور ها پیش از اقدام به توسعه شهری، احداث کارخانه و... صورت می پذیرد و از اولویت ویژه ای برخوردار است که این مهم اولویت کشور ما نبوده و در آغاز طرح ها اغلب به فراموشی سپرده می گردد.

او می گوید: سهل انگاری مسئولان در این زمینه سبب فراهم شدن مسائل شده و فجایع زیست محیطی را رقم می زند، همانطور که مشاهده می کنیم وصل نبودن شبکه فاضلاب در منطقه زیباشهر دزفول به فاضلاب اصلی یا نبودن تصفیه خانه مستقل شهری در این منطقه، نمودی از اهمالات محیط زیستی و بهداشتی است.

به گفته رئیس سابق ادارات محیط زیست شمال خوزستان با توجه به اینکه منطقه زیباشهر دزفول طی سال های اخیر در شمال شهر و در مجاورت رودخانه دز بنا شده به صورت طبیعی جهت تبخیری وجود نداشته و فاضلاب این منطقه به سرعت و با شیب تندی به رودخانه دز تخلیه می گردد.

آقای گماری گفت: این مشکل در سایر فاضلاب ها بسیار کمتر دیده می گردد چرا که بیشتر فاضلاب ها جهت طولانی تری را تا رسیدن به رودخانه طی می نمایند و این فرصت بیشتری برای تبخیر ایجاد می نماید که به تبع آن شدت و اثرات مخرب کمتری نسبت به فاضلاب منطقه زیباشهر دزفول خواهند داشت.

این کارشناس محیط زیست موادی که همراه فاضلاب منطقه زیباشهر دزفول هستند را عموما از مواد شوینده و شیمیایی مطرح کرد که باعث ایجاد رشد جلبکی و بوی مشمئز نماینده در منطقه و رودخانه می گردد؛ از طرفی این فرآیند موجب از دست رفتن قابلیت آب شرب می گردد.

راهکار موقت چیست؟

بعلاوه این قبیل آب آلوده و بدون تصفیه و حتی پیش تصفیه برای مصارف کشاورزی نیز مجاز نیست چرا که آلاینده ها به وسیله دستگاه پمپاژ به اراضی کشاورزی انتقال یافته و آب آلوده وارد قسمت حیاتی گیاه می گردد و محصولات کشاورزی ارزش غذایی خود را از دست می دهند، این موضوع باعث می گردد به چرخه صادرات ضربه سنگینی وارد گردد.

سعید عیدی گماری با اشاره به کمبود اعتبارات لازم جهت ایجاد شبکه فاضلاب در زیباشهر دزفول یادآور شد که می توان با روش ساده حفر گودال و کاشت گونه های گیاهی آبزی و کنار آبزی در جهت ورود فاضلاب به رودخانه (مشابه فاضلاب چمگلک اندیمشک) مشکل را تا تامین اعتبار به صورت موقت برطرف کرد.

گونه های گیاهی آبزی و کنار آبزی در گودال یا حوضچه در جهت ورودی فاضلاب ضمن کاهش سرعت ورود فاضلاب خام به رودخانه دز باعث می شوند تصفیه و فیلتراسیون به صورت طبیعی انجام گیرد.

ورود فاضلاب به رودخانه های خوزستان یکی از مهم ترین علل توسعه نیافتن سواحل است؛ سواحلی که می تواند در تابستان سرگرمیگاه با ارزشی برای فرار از گرمای طاقت فرسای جنوب باشد، اما به علت ریزش فاضلاب از توسعه عقب مانده.

حالا تنها احتیاج اساسی نه نبود برنامه و اجرای مطالعات بلکه تامین هر چه زودتر اعتبارات است تا در کنار برطرف نگرانی های محیط زیستی، محل سرگرمی شهروندان نیز فراهم گردد.

گزارش ساسان ناصری زاده

خبرنگاران خوزستان اهواز