دادگاه لاهه برای حل دعاوی هسته ای ایران بهتر از شورای امنیت است - گردشیا

فؤاد ایزدی در این برنامه با اشاره به پیش نویس قطعنامه شورای امنیت درباره توافق هسته ای ایران و غرب گفت: پیش نویس قطعنامه جدید شورای امنیت در متن برجام پیش بینی شده است که تکلیف قطعنامه های قبلی شورای امنیت علیه ایران را مشخص می نماید و حدود 30 بند در بخش اول و بندهای جزئی دیگر در بخش های بعدی خود دارد.

استاد دانشکده مطالعات دنیا دانشگاه تهران اضافه کرد: بند 21 این قطعنامه، ایران را استثناء نموده است تا دیگر کشورها تصور ننمایند که این موضوع، رویه می گردد.

وی گفت: بر اساس این پیش نویس، هر کشتی، هواپیما یا کامیونی که به ایران وارد و یا از آن خارج می گردد، اعضای سازمان ملل حق بازرسی آنها را دارند.

ایزدی همچنین اعلام کرد: ایران باید این قطعنامه را حداقل 10 سال اجرا کند.

شافع: لغو قطعنامه های تحریمی علیه ایران، نقطه قوت پیش نویس قطعنامه شورای امنیت است

در ادامه، میرشهباز شافع استاد حقوق بین الملل درباره نقاط قوت پیش نویس این قطعنامه با اشاره به اینکه دو تحول عمده از نظر حقوق بین الملل و رویه شورای امنیت در این پیش نویس اتفاق افتاده است، گفت: برای نخستین بار در شورای امنیت، دولتی پیروز شده است به وسیله مذاکره خود را از چارچوب فصل هفتم قطعنامه و شورای امنیت سازمان ملل بیرون بیاورد و این دستاورد بزرگی است.

وی اضافه کرد: یکی دیگر از نقاط قوت این پیش نویس این است که به وسیله آن چندین قطعنامه شورای امنیت لغو می گردد و یک قطعنامه جای آنها را می گیرد.

فواد ایزدی نیز در ادامه گفت: در این پیش نویس، روز اجرای توافق منوط به انجام تعهدات ایران و تأیید آن توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی است؛ بنابراین اگر آژانس به هر علتی انجام تعهدات از سوی ایران را تأیید نکند، توافق اجرا نمی گردد و تحریم ها هم لغو نمی گردد.

شافع در پاسخ به ایزدی مطرح نمود: اینگونه نیست که کشوری بخواهد بدون علت ایران را متهم به نقض تعهدات کند؛ بلکه اتهام او در کمیته مشترک آنالیز می گردد و آن کمیته با کار کارشناسی و آنالیز علل، باید رأی دهد و شورای امنیت هم طبق رأی این کمیته عمل خواهد نمود.

ایزدی در ادامه گفت: تصمیم این کمیته ها الزام آور نیست و شورای امنیت ملزم به اجرای مصوبات این کمیته ها نیستند.

وی اضافه کرد: ما در شورای امنیت شهروند درجه دو هستیم، اما شورای امنیت حق وتو دارد.

این تحلیلگر مسائل سیاسی ادامه داد: به علت وجود ساختار غیرعادلانه در سازمان ملل و اینکه ایران حق وتو در شورای امنیت ندارد، در عمل کار برای ایران مشکل است و اگر در آینده دولتی بر سر کار بیاید که حسن نیت نداشته باشد، با ابزارهایی که در متن پیش نویس قطعنامه وجود دارد، به راحتی می تواند در راستای سیاست ها و منافع خود از آن استفاده کند.

شافع نیز با بیان اینکه احتمالات را نباید زیاد بزرگ کرد، گفت: واژه شهروند درجه دو خیلی دقیق نیست، زیرا سازمان ملل بر پایه برابری همه ملت ها بنیانگذاری شده است.

وی ادامه داد: اگر ایران را بخواهیم شهروند درجه دو سازمان ملل محسوب کنیم، بنابراین کشورهایی مانند آلمان، ژاپن و کانادا هم شهروند درجه دو محسوب می شوند.

ایزدی در پاسخ گفت: 70 سال از تأسیس سازمان ملل می گذرد، اما موردی نداشته ایم که قطعنامه ای علیه آمریکا تصویب گردد یا آمریکا در حوزه ای مقصر شناخته شده باشد؛ زیرا این کشور حق وتو دارد با آنکه آنها در این سال ها به چندین کشور حمله و آن ها را اشغال نموده و بسیاری از انسان ها را کشته اند.

شافع هم در این باره گفت: دستاوردهایی که ایران در مذاکرات با گروه 1+5 به دست آورده است، در قالب متن پیش نویس قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل، هوشمندانه می تواند در صحنه بین المللی کارزار روانی، تبلیغاتی و دیپلماتیک را به نفع ایران ایجاد کند.

وی ادامه داد: بر اساس این پیش نویس، اگر آمریکا یا هر کشور دارای حق وتو بخواهد ادعایی را علیه ایران مبنی بر عمل نکردن به تعهداتش مطرح کند، باید از سه مرحله آنالیز کمیته های مختلف مشترک عبور کند و اگر این کمیته ها آن ادعا را تأیید ننمایند، با دشواری دیپلماتیک و روانی بیشتری در استفاده از حق وتوی خود علیه ایران روبرو می گردد.

در ادامه، ایزدی در پاسخ به این پرسش که اگر کنگره آمریکا پیش نویس قطعنامه تصویب شده در شورای امنیت را رد کند چه می گردد؟، گفت: بر اساس ساختار حقوقی موجود در آمریکا، قوانین فدرال و بین الملل همسطح و هم رتبه هستند؛ یعنی دولت آمریکا موظف است به مصوبات کنگره عمل کند، همانطور که ایران هم موظف است در صورت مغایرت مصوبه های بین المللی با مصوبه های مجلس شورای اسلامی، به مصوبه مجلس عمل کند.

وی اضافه کرد: البته بر اساس پیش بینی ها بعید است، اوباما پیروز نگردد تا حرکت منفی کنگره را متوقف کند.

ایزدی ادامه داد: علت اینکه کنگره آمریکا شاید با پیش نویس قطعنامه شورای امنیت مخالفت کند، این نیست که برجام محدودیت هایی را برای برنامه هسته ای ایران در نظر گرفته، بلکه مشکل آنها این است که نکند این توافق، نکته مثبتی را برای ایران داشته باشد و تحریم ها را لغو کند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: دادگاه لاهه با همه مشکلاتی که دارد، محل بهتری برای حل دعاوی است تا شورای امنیت؛ زیرا آمریکایی ها در این دادگاه حق وتو ندارند.

ایزدی تأکید کرد: با توجه به اینکه قطعنامه سازمان ملل الزامی برای کنگره آمریکا ایجاد نمی نماید، لذا به نظر می رسد این روند احتیاج به بازبینی دارد.

در ادامه، شافع گفت: ماده 25 منشور سازمان ملل متحد، الزام می نماید که همه دولت ها باید مصوبات شورای امنیت را اجرا نمایند.

وی اضافه کرد: در ساختار حقوقی آمریکا و ایران، نظام حقوقی بین الملل از نظام حقوقی داخلی جدا هستند، اما این موضوع از بعد حقوقی بین الملل موجب مسئولیت بین المللی دولت مورد نظر است، بنابراین اگر آمریکا مفاد قطعنامه را رعایت نکند مسئولیت بین المللی خواهد داشت.

ایزدی در پاسخ به این پرسش که پس از تصویب پیش نویس قطعنامه روند برنامه هسته ای ایران چگونه خواهد بود؟، گفت: قطعنامه های قبلی شورای امنیت علیه برنامه هسته ای ایران را نپذیرفته ایم، زیرا آنها هیچ مدرکی علیه ایران ندارند و اگر این پیش نویس قطعنامه شورای امنیت تصویب گردد؛ یعنی این روند را پذیرفته ایم که آنگونه که برای ما مشخص شده است، ادامه دهیم و خیلی هم جای اعتراض نخواهیم داشت زیرا این جهت را قبول نموده ایم.

شافع در ادامه گفت: امیدواریم روند داخلی هر دو کشور به گونه ای پیش برود که بدون توقف در اجرا، عملاً شاهد اجرای پیروزیت آمیز قطعنامه باشیم.

وی اضافه کرد: در سازمان ملل روشی برای اعتراض به قطعنامه های شورای امنیت وجود ندارد و تنها راه برای از بین بردن قطعنامه قبلی، این است که دوباره مذاکره کنیم تا قطعنامه جدیدی صادر گردد.

بر اساس این گزارش، پیش نویس جمع بندی مذاکرات هسته ای برجام قرار است امروز در قالب قطعنامه ای در شورای امنیت سازمان ملل متحد، رای گیری گردد. تصویب این قطعنامه، شش قطعنامه قبلی این شورا علیه برنامه هسته ای ایران را لغو می نماید.